بررسی آثار منسوب به امام جعفر صادق علیه السلام
آثار بسیاری به امام صادق علیه السلام نسبت داده شده است . سید محسن امین تعداد ۲۴ کتاب و رساله به آن امام منسوب دانسته و می گوید : دلیل موثقی بر تالیف چنین آثاری از آن حضرت وجود ندارد و اکثر آنها را شاگردان امام به نقل از ایشان تالیف نمودهاند و یا اینکه برخی از شیعیان گفتارهای امام را جمعآوری نموده و به آن حضرت نسبت داده اند. در این مقال با برخی از این آثار آشنا می شویم.
خواص القرآن الکریم یا منافع القرآن
آغاز : قال الامام ابوعبدالله جعفر الصادق بن محمد بن علی بن زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی بن ابی طالب رضی الله عنهم ، من کتب سوره البقره و علقها علیه زالت عنه الأوجاع کلها …
پایان : سمره الفاتحه من قرأها فی کل ساعه تغفر جمیع الذنوب و هی لکل مرض تقرأ علیه یبرأ باذنالله تعالی تم کتاب منافع القرآن الکریم، نفعالله لصاحبها و کاتبها و قارئها و سامعها و لجمیع المسلمین آمین .
نسخه ای از این کتاب به شماره ۷۳۶۵ در کتابخانه ظاهریه دمشق موجود است و استنساخ آن متعلق به قرن هشتم هجری قمری است و نیز نسخهای دیگر از همان کتاب به شماره ۹۵۹۴ در همان کتابخانه وجود دارد ، ولی ناقص است. این کتاب که در آغاز آن به امام صادق علیه السلام نسبت داده شده است ، مجموعهای از روایات امام در منافع قرآنکریم میباشد که پس از نیمه دوم قرن چهارم تالیف شده است. در این کتاب بسیاری از مطالب از کتابی به نام «کشفالسرالمصون و العلم المکنون فی شرح خواص القرآن الکریم و منافعه» نوشته ابوعبدالله محمد بن احمد بن سعید تمیمی. (زنده به سال ۳۹۰ ه) اقتباس شده است و نام تمیمی در این کتاب (منافع القرآن الکریم) چندین بار ذکر شده است . علاوه بر دو نسخه مذکور نسخههایی در گوته به شماره ۳/۱۲۵۶ و واتیکان سوم به شماره ۴/۱۰۱۴ ولالهلی در استانبول وجود دارد.(۳) که در نسبت آنها بهامام صادق علیه السلام شک و تردیدی روا نداشتهاند . نسخهای از این رساله به خط شعبان بن فاضل که در سال ۱۳۸۴ه استنساخ شده بدست آمده است این کتاب از جمله آثار سرّی فرقه علویه نصیریه است. و در آن مسأله صراط با عقایدی چون تناسخ ارواح و رسخ و مسخ توجیه شده است و احتمال آنکه این کتاب جدیداً نوشته و به امام صادق علیه السلام نسبت داده شده باشد بسیار است